Jak wezwać karetkę pogotowia ratunkowego (Zespół Ratownictwa Medycznego)? Wezwać karetkę jest bardzo łatwo! Wystarczy wykręcić numer 999 i porozmawiać z dyspozytorem medycznym. Bardzo proste? Owszem, pod warunkiem, że robimy to w słusznej sprawie. Nasze działanie wynika z wiedzy i świadomości do czego służy karetka.
Karetka to tylko samochód.
Zdecydowanie tak należy podejść do wezwania karetki! Nie wzywamy pojazdu, którym przyjedzie dwóch, trzech ludzi, a wysokospecjalistyczny Zespół Ratownictwa Medycznego. Ambulans o jakim mowa w tym artykule to tzw. karetka systemowa. Państwowy System Ratownictwa Medycznego to zbiór narzędzi, których celem jest zapewnienie ratunku dla ludzi niespodziewanie umierających oraz którym zdrowie gwałtownie się pogarsza. Do takich podmiotów należą Szpitalne Oddziały Ratunkowe, Centra Powiadamiania Ratunkowego, Dyspozytornie Medyczne oraz właśnie Zespoły Ratownictwa Medycznego. W całym kraju w 2021 r. funkcjonowało 1594 zespoły podstawowe lub specjalistyczne. W województwie wielkopolskim jest ich obecnie (2022 r) 122, a w powiecie poznańskim 26. W mieście Poznań funkcjonuje 13 systemowych karetek pogotowia. Każdy pojazd jest oznakowany numerem identyfikacyjnym, a w każdym ZRM jest dwóch lub trzech medyków.
Ministerstwo Zdrowia nie wycofa się z numeru alarmowego 999
Od lat ucząc pierwszej pomocy podczas kursów mówimy o tym, by korzystać z numeru 999. Nie zawsze spotykaliśmy się z aprobatą. Dzięki jednak naszemu doświadczeniu spokojnie tłumaczyliśmy, że warto jednak skorzystać z naszej wiedzy i wykorzystywać ten numer, jako kluczowy. Okazuje się, że nasza wiedza również przekłada się na konkretne liczby i zaoszczędzony czas. Ten jest bardzo cenny dla umierającego człowieka. O statystykach i potrzebie zachowania numeru 999: MZ rezygnuje z likwidacji nr 999.
Jak wezwać karetkę systemu?
Wezwanie pogotowia ratunkowego polega na wyborze bezpośredniego numeru 999. Dyspozytor Medyczny przeprowadzi z Wami rozmowę, wywiad i podejmie decyzję dotyczącą wysłania Zespołu Ratownictwa Medycznego.
Dyspozytornia Medyczna to miejsce, które zarządza wszystkimi ZRM w danym województwie. Aktualnie funkcjonuje 39 dyspozytorni medycznych z 221 stanowiskami wg informacji, które można pozyskać również tutaj. Docelowo w 2028 r. będzie działało 18 dyspozytorni medycznych. Wezwane karetki, Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, wyjeżdżają na zlecenie Dyspozytora Medycznego, który nimi zarządza.
Szpitale oraz właściciele zatrudniający ratowników medycznych oraz organizujący funkcjonowanie zespołów pogotowia ratunkowego nie mają żadnego wpływu na to, w jaki sposób dany zespół zostanie wykorzystany i gdzie.
Zespół Ratownictwa Medycznego zadysponowany przez dyspozytora otrzymuje od niego niezbędne informacje, na podstawie których przygotowuje się do wizyty. Zabiera odpowiedni sprzęt, ustala najważniejsze priorytety i zadania, tak by najtrudniejsze wezwania karetki zrealizować szybko i sprawnie, bez zbędnej zwłoki.
Dlaczego warto wybrać numer 999, a 112 traktować jako alternatywę?
Jeżeli wiemy, że potrzebujemy ratowników medycznych, wybór 999 jest bardziej zasadny. Omijamy pośrednika, który przede wszystkim nie jest medykiem i nie ma doświadczeń, które ma za sobą każdy dyspozytor medyczny. Operator numeru 112 nie wyśle zespołu, bo nim nie zarządza. Przekazuje informację o potrzebie rozmowy z dyspozytorem, który przeprowadza wywiad medyczny. Jeżeli więc Wasza sieć komórkowa pozwala Wam na wybór numeru 999, bez przekierowania na 112, to warto skorzystać z tej opcji. Dyspozytor medyczny (DM) powie Ci jak udzielić pierwszej pomocy, również wyśle informację do innych służb, a w przypadku odmowy, wskaże dalszy kierunek działań.
Prawidłowe wezwanie karetki poprawia, w znaczący sposób, skuteczność ratowania
Tempo dotarcia ratowników, możliwość przygotowania się do pracy zespołu i zabrania odpowiedniego sprzętu to czynniki, które wpływają na ich skuteczność. Mogłoby się wydawać, że przecież ratownicy medyczni powinni być przygotowani na każdą ewentualność. I tak właśnie jest, ale pewne rzeczy można przyspieszyć, usprawnić czy dostosować do danego zlecenia wcześniej. Czas dojazdu do miejsca zdarzenia, jest takim właśnie momentem, który można wykorzystać. Tak się stanie, jeżeli wiemy jak wezwać karetkę. Jeżeli przekażemy dyspozytorowi właściwe, rzetelne, adekwatne informacje, znacząco i pozytywnie wpłyniemy na działanie Zespołu Ratownictwa Medycznego.
O co zapyta dyspozytor medyczny?
Jeżeli miałeś okazję wezwać karetkę z pewnością usłyszałeś pytanie o adres miejsca zdarzenia
Dyspozytor 1434: „Proszę podać adres wezwania”
Ty: „Dzień dobry, dzwonię z miejscowości Milczewo gm. Mrowino. Obecnie znajduję się na ulicy Szczepana 12, w domu jednorodzinnym, ale wjazd jest od Pliszkowej 1. Żółty budynek z czerwonym dachem.
Pierwsze pytanie jakie zada dyspozytor medyczny dotyczy lokalizacji. Jeżeli z jakiegoś powodu dalsza rozmowa zostanie przerwana, wówczas nadal pozostanie opcja wysłania zespołu w „ciemno”. Tak może być przy nasilającej się duszności, przy gwałtownym zasłabnięciu, utracie przytomności podczas rozmowy, ale również „urwać” połączenie może bateria w telefonie, która się właśnie wyczerpała, brak zasięgu czy telefon, który uległ zniszczeniu podczas rozmowy. Wiemy, jednak gdzie jechać, jeżeli w pierwszej kolejności podasz adres. Wzywając karetkę określ dokładnie w jakiej miejscowości się znajdujesz (miasto, gmina, województwo), na jakiej ulicy czy przy jakim numerze ma Zespół Ratownictwa Medycznego się zatrzymać. Czy to jest dom, blok, sklep czy galeria. Jeżeli nie wiesz, gdzie jesteś postaraj się opisać miejsce najdokładniej jak to możliwe. Pamiętaj, że jeżeli Ty nie znasz swojej lokalizacji, tym bardziej nie zna jej dyspozytor i nie będzie mógł wysłać ratowników w miejsce, gdzie ktoś potrzebuje pomocy. Bardzo często rozmowę prowadzić będziesz z dyspozytorem, z innego województwa. Oczywiste dla Ciebie informacje, nie muszą być proste dla dyspozytora oddalonego od Ciebie o kilkaset kilometrów.
Wszystkie inne metody określenia lokalizacji traktujemy alternatywnie. Dyspozytor będzie wykorzystywał systemy, aplikacje, mapy, współrzędne, pytał o numer drogi, słupki na trasie, słupki w lesie, miejscowości przez które przejeżdżałeś i zrobi wszystko by Ci pomóc, ale w Twoim interesie jest, by określić jak najsprawniej miejsce, w którym jesteś.
Określ powód wezwania najprościej i najbardziej rzetelnie jak to jest możliwe.
Używaj słów, które znasz i rozumiesz. Nie interpretuj, nie diagnozuj, nie mów skomplikowanym językiem, jeżeli nie posiadasz odpowiednich kwalifikacji. Wezwać karetkę należy w prosty sposób. Mów co widzisz i dokładnie to opisuj. Wykorzystuj objawy, które Cię niepokoją. Nie mów, że ktoś ma udar mózgu lub zawał mięśnia sercowego. Opisz to co widzisz. Na przykład:
Dyspozytor: „Co się dzieje?”
Ty: „Męża od kilku godzin boli w klatce piersiowej. Twierdzi, że ból jest podobny do tego, który miał 5 lat temu, kiedy przechodził zawał”.
lub
„Chłopak przewrócił się na podłogę, kiedy go szturchałam nie reagował, nawet wówczas gdy go mocno uszczypnęłam. Całe jego ciało drga, jest siny i nie widziałam oddechu, bo przy tych drgawkach nie umiem ocenić.”
Dyspozytor: „Czy chłopak choruje przewlekle, np. na padaczkę, epilepsję?”, „Czy miał wysoką temperaturę?”
Ty: „Nigdy nie mówił, by na coś takiego chorował, ale od 3 dni zmaga się z gorączką, rano było 38,5 stopnia, ale teraz nie mierzyliśmy temperatury”
Powiedz, to co widzisz, że brata boli w klatce piersiowej lub że ma wykrzywioną twarz i nie może ruszać ręką, że niewyraźnie mówi lub, że ma drgawki. Nie diagnozuj, że ma padaczkę, udar lub zawał, bo tego tak naprawdę nie wiesz. Być może są to drgawki gorączkowe. Tak będzie prościej dla Was obojga. Rolą dyspozytora jest interpretacja Twojego opisu i wyciągnięcie odpowiednich wniosków.
Dyspozytor zapyta również o dane osobowe poszkodowanego oraz Twoje takie jak imię, nazwisko, wiek czy płeć. Jeżeli nie będziesz znał odpowiedzi na te pytania, nie będzie to problemem.
Jeżeli dyspozytor medyczny nie wyśle karetki, uzna że nie jest to sytuacja, która by wymagała takiego działania, wskaże Ci, co masz robić dalej i gdzie uzyskać właściwą pomoc. Zrób to co zaleci, a jeżeli nie przyniesie to zakładanego skutku, zadzwoń ponownie.
Wybierz numer 999, przekaż dyspozytorowi informacje na temat lokalizacji poszkodowanego, opisz powód dla którego dzwonisz, niepokojące objawy, odpowiedz na pozostałe pytania dyspozytora i postępuj zgodnie z jego zaleceniami.
Jak wezwać karetkę? Kiedy wzywamy Zespół Ratownictwa Medycznego, podczas udzielania pierwszej pomocy?
Często można spotkać się z uniwersalnym stwierdzeniem, że należy to zrobić jak najwcześniej. Warto jednak być przygotowanym na podstawowe pytania, a więc należałoby dowiedzieć się czy człowiek jest przytomny i czy oddycha. Jest jeszcze kilka ważnych zadań, które trzeba będzie wykonać nim chwycimy za telefon. Rozmowa lub próba połączenia z dyspozytorem może trwać, nie zawsze ten telefon jest pod ręką i nie zawsze można skorzystać z zestawu głośnomówiącego.
Pamiętaj, że w pierwszej kolejności należy zatamować agresywne krwawienie dobrym opatrunkiem uciskowym. Jak to zrobić przeczytasz tutaj. Warto też jak najszybciej wykorzystać defibrylator AED, nie opóźniać jego użycia i potencjalnej defibrylacji. To bardzo ważne, gdyż urządzenie to najskuteczniejsze jest w pierwszych minutach. O defibrylatorze AED znajdziesz wiele informacji tutaj. Kolejną sytuacją, która może wymusić opóźnienie wezwania karetki jest zadławienie lub brak oddechu u dziecka. Warto wykonać najistotniejsze działania bez zbędnej zwłoki.
Jak wezwać karetkę? Jakie są konsekwencje, kiedy wezwiemy ZRM do nieadekwatnej wizyty?
Zespoły Ratownictwa Medycznego stacjonują w taki sposób, by każdy z nich mógł przyjechać jak najszybciej, ale zwykle każdy z nich jest względem siebie oddalony o kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt minut. Czyli jeżeli obok siebie mamy kilku wzywających, to do każdego następnego wezwania przyjedzie karetka oddalona o kilka, kilkanaście minut. O tym wie Dyspozytor Medyczny i ratownicy medyczni pracujący na ZRM.
Na koniec więc spróbujcie sobie to wyobrazić.
Mama Oliwki próbuje wezwać karetkę wybierając numer 112 (ok 1 minuta) i po przekazaniu podstawowych informacji zostaje przełączona do Dyspozytora Medycznego, ale ten nie odbiera, gdyż równolegle w okolicy jest kilka innych przypadków (kolizja, zasłabnięcie, ból głowy, miesiączka, uraz ręki, skręcenie kostki, padaczka) dlatego mama została przełączona do DM w innym województwie (kolejne ok. 40 sekund). Dyspozytor działa szybko, przekazuje informację do macierzystego województwa, po zebraniu wywiadu (sprawnie poszło 30 s, decyzja), a tam po odkopaniu się z dużej ilości różnych telefonów i wezwań następuje wysłanie najbliższego, dostępnego w danym momencie ZRM. Całość mniej niż 2 minuty i 30 sekund. Korzystając z numeru 999, można skrócić ten czas nawet o połowę.
Mała Oliwia, dwuletnie dziewczynka, wdrapała się na wolnostojącą, otwartą zmywarkę, na której w głębi właśnie zagrzała się woda na herbatę. Dziewczynka ciężarem swojego ciała, wchodząc na drzwiczki zmywarki, przechyliła ją, a gorąca woda wylała się na dziewczynkę i dokonała oparzeń na twarzy, szyi oraz klatce piersiowej. Wrzask, łzy, cierpienie i karetka, która mogłaby przyjechać kilka minut wcześniej, ale nie była dostępna, gdyż została wysłana do urazu stawu skokowego u 25 latki (uraz ten został przedstawiony jako np. zwichnięcie czyli całkowita deformacja stawu, a wzywający wykorzystał takie stwierdzenia jak „nie znam się, proszę wysłać karetkę, płaci podatki, należy się”). Wspomniany ZRM mógłby ukoić cierpienie dziewczynki o kilka minut wcześniej, ale nie zrobi tego.
Przykładem z życia zawodowego jest nagłe zatrzymanie krążenia, brak oddechu u mężczyzny, który wymagał szybkiej defibrylacji. Zespół, a właściwie trzy zespoły ratownictwa powinny przyjechać do tego mężczyzny dosłownie w 3-4 minuty (na co dzień tak blisko stacjonują”). Niestety, pierwsza wolna karetka systemu, która mogła przywieźć tak cenny sprzęt jakim jest defibrylator, przyjechała po 7 minutach, gdyż miejsce jej wyczekiwania było oddalone o taki właśnie czas. Pan umarł.
Rola Dyspozytora Medycznego
Rolą dyspozytora medycznego jest ustalenie, więc czy wezwanie ZRM jest zasadne. Czy telefon na pogotowie ma przesłanki stanu zagrożenia życia lub zdrowia oraz czy potencjał ratowników będzie zasadnie wykorzystany. Czy Oliwka lub wspomniany mężczyzna dostaną pomoc na jaką zasługują.
