Opatrunek uciskowy – kluczowy element wyposażenia apteczki i skuteczna metoda tamowania krwotoku
Opatrunek uciskowy to podstawowy środek używany w pierwszej pomocy do zatrzymywania krwotoków z kończyn. Dzięki prostej metodzie działania – połączeniu ucisku na ranę z uniesieniem kończyny – pozwala szybko i skutecznie zmniejszyć utratę krwi. Z tego względu powinien znaleźć się w każdym wyposażeniu apteczki domowej, samochodowej, turystycznej oraz biurowej.
Kiedy stosuje się opatrunek uciskowy?
Opatrunek zakładamy wtedy, gdy dochodzi do krwawiącej rany, która wymaga natychmiastowego działania. Jest to jedna z podstawowych technik pierwszej pomocy w przypadku:
- krwotoków z kończyn,
- ran ciętych i ran szarpanych,
- urazów wynikających z wypadków komunikacyjnych czy pracy z narzędziami.
Celem opatrunku uciskowego jest zminimalizowanie przepływu krwi przez uszkodzone naczynia, co pozwala ograniczyć krwawienie do czasu przyjazdu służb medycznych lub transportu poszkodowanego do szpitala.
Dlaczego opatrunek uciskowy jest tak ważny?
W sytuacji silnego krwawienia liczy się każda minuta. Opatrunek uciskowy:
- wywiera kontrolowany nacisk na ranę,
- pomaga w tworzeniu naturalnego skrzepu,
- zmniejsza utratę krwi,
- stabilizuje miejsce urazu,
- zwiększa bezpieczeństwo poszkodowanego do momentu przekazania go ratownikom.
To prosta technika, którą może wykonać każdy – nawet bez specjalistycznego przeszkolenia.
Rodzaje opatrunków uciskowych
W praktyce pierwszej pomocy stosuje się kilka odmian opatrunków uciskowych:
1. Opatrunek uciskowy z bandażem
Najczęściej spotykany. Składa się z jałowej gazy, bandaża dzianego oraz bandaża elastycznego, którym dociska się materiały opatrunkowe w ranę.
2. Opatrunek uciskowy z użyciem chusty trójkątnej
Stosowany podobnie jak opatrunek uciskowy z bandażem, ale do dociskania materiałów używa się chusty trójkątnej z apteczki.
3. Opatrunek improwizowany
W nagłych sytuacjach, gdy brakuje materiałów opatrunkowych, można wykorzystać każdy czysty przedmiot o odpowiednim kształcie – np. zwiniętą część odzieży – pod warunkiem zachowania podstaw higieny. Jest to jednak najbardziej zawodna metoda.
4. Nowoczesne opatrunki uciskowe
Najbardziej zalecane materiały opatrunkowe. Zdecydowanie polecamy opatrunek OLAES, ew. opatrunek izraelski.
5. Opatrunki hemostatyczne
Nowoczesne opatrunki, których właściwości zwiększają skuteczność opatrunku nawet do 30%. W kontakcie z krwią, znacząco przyspieszają krzepliwość krwi.
Jak prawidłowo założyć opatrunek uciskowy?
Aby opatrunek spełnił swoją funkcję, należy wykonać go w odpowiedniej kolejności:
- Załóż rękawiczki ochronne, zadbać o swoje bezpieczeństwo.
- Odsłoń ranę – w razie potrzeby przetnij ubranie.
- Na ranę przyłóż grubą warstwę jałowej gazy.
- Użyj zrolowanego bandaża jako elementu dociskającego i połóż go centralnie na opatrunku.
- Całość ciasno owiń bandażem lub elastyczną opaską, tak by ucisk był stabilny, ale nie blokował krążenia.
- Jeśli opatrunek przemaka – sprawdź czy jest prawidłowo założony i popraw go, jeżeli nie pomaga, dołóż kolejne warstwy gazy i umocuj je bandażem.
- Unieś kończynę, jeśli nie powoduje to dodatkowego bólu lub urazu.
Prawidłowo założony opatrunek powoduje stopniowe zmniejszanie się krwawienia.
Najważniejsze zasady stosowania opatrunku uciskowego
- Nie używaj materiałów, które mogą się sklejać z raną (wata, lignina).
- Zawsze stosuj element uciskowy, gdy tamujesz krwotok.
- Na intensywnie krwawiące rany nie stosuj płynów odkażających, dezynfekcji.
- Obserwuj kończynę – jeśli trzeba, popraw opatrunek.
- W przypadku bardzo obfitego krwotoku i braku czasu na staranne bandażowanie – rozważ użycie opaski uciskowej.
- Zapewnij poszkodowanemu ciepło i komfort do czasu przyjazdu ratowników medycznych.
Opatrunek uciskowy a wyposażenie apteczki
W dobrze skompletowanym wyposażeniu apteczki powinny znaleźć się:
- opatrunek OLAES
- jałowe kompresy i gazy, w dużych rozmiarach,
- bandaże dziane i elastyczne,
- chusta trójkątna,
- rękawiczki ochronne,
- opaska zaciskowa,
- nożyczki ratownicze.
Takie wyposażenie pozwala wykonać skuteczny opatrunek w dowolnej sytuacji – w domu, podczas podróży, w pracy czy na szlaku.
Najczęściej zadawane pytania
Kiedy stosuje się taki opatrunek?
W każdym przypadku krwotoku z kończyny, gdy konieczne jest szybkie ograniczenie krwawienia.
Jak działa opatrunek uciskowy?
Wywiera nacisk na ranę, wspierając proces krzepnięcia krwi i zmniejszając wypływ krwi z uszkodzonego naczynia.
Czy opatrunek uciskowy może zastąpić opaskę uciskową?
W większości przypadków tak – dobrze wykonany opatrunek zatamuje krwotok i nie trzeba wówczas używać opaski zaciskowej.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się jak zatamować krwotok, wejdź tutaj. Uciskowy opatrunek to nie jedyny sposób, by skutecznie reagować na intensywnie wylewającą się krew – masywny krwotok.
